Ślaz dziki

Malva sylvestris L. (Malva silvestris L., Malva mauritiana L.)

Ślaz dziki (Ślaz leśny, ślazik, ślazówka, malwa dzika, guziczkowe ziele, ślaz zajęczy, kędzierzawiec)

Rodzina: Ślazowate / Lipowate - Malvaceae (Bombacaceae) /Tiliaceae

Мальва лесная (Просвирник лесной)

Common mallow

Odstająco owłosiona, o pędzie głównym wzniesionym. Pędy boczne są pokładające się lub wzniesione tylko wierzchołkami. Ma wysokość do 1 m.

Długość do 12 cm i szerokość do 15 cm. Mają 3, 5 lub 7 klap i są w nasadzie faliste. Liście są barwy zielonej lub brunatnawozielonej i mają brzeg nieregularnie ząbkowany. Powierzchnia dolna blaszki jest silniej owłosiona i wyraźniej unerwiona niż powierzchnia górna. Nerwy główne na powierzchni górnej i nerwy ogonka mogą być fioletowe. Ogonki są tak długie jak blaszki liści, do 2 mm szerokie, okrągławe i nieco spłaszczone, podłużnie lekko bruzdowane, zielone, brunatnawozielone lub fioletowe.

Składa się z kieliszka z 3 podłużnymi lub eliptyczno-lancetowatymi działkami, które są krótsze od działek kielicha i ustawione bezpośrednio pod nimi. Z kielicha z 5 owłosionymi trójkątnymi działkami, zrośniętymi nasadami. Z korony 3–4 razy dłuższej od kielicha z 5 klinowato zwężonymi, powcinanymi płatkami, zrośniętej z nasadą rurki pręcików. Z licznych pręcików, których nitki zrośnięte są w rurkę pokrytą małymi, gwiazdowatymi włoskami, a także pojedynczymi włoskami widocznymi pod lupą. Z licznych, pomarszczonych słupków, nagich lub niekiedy owłosionych, zamkniętych w rurce pręcików i rozmieszczonych koliście wokół szyjki centralnej, zakończonych licznymi, nitkowatymi znamionami. U odmian uprawnych kieliszek jest 3–7 dzielny, kielich 5–8 działkowy, a korona 5–10 płatkowa.

Rozłupnia składająca się od 9 do 11 jednonasiennych rozłupek o zaokrąglonych brzegach.

Kwiat ślazu dzikiego, liść ślazuMalvae sylvestris flos, Malvae folium

Surowiec ten jest używany jako środek osłaniający i zmiękczający zewnętrznie i wewnętrznie w stanach nieżytowych nosa i zapalnych dróg oddechowych.

Zawarty w kwiatach śluz przechodzi do wyciągów wodnych i powleka błony śluzowe jamy ustnej, gardła i krtani, chroniąc je przed podrażnieniem, łagodzi również kaszel, przywraca ruch nabłonka rzęskowego, ułatwia odkrztuszanie i zmniejsza stan zapalny. Jest jednym z surowców roślinnych które mogą być stosowane u małych dzieci i niemowląt.

Napar z kwiatów ślazu dzikiego uzyskuje się poprzez naparzanie pod przykryciem przez 15 minut 1-2 łyżek surowca zalanych 350ml wrzątku. Po 15 minutach należy odcedzić napar. Pić po ⅛ szklanki 3 razy dziennie po jedzeniu w suchym kaszlu i chrypce.

Napar można również stosować do płukania gardła oraz w postaci lewatyw u małych dzieci w nawykowych zaparciach. Napar taki nadaje się również do kapieli niemowląt z atopowym zapaleniem skóry.

Jest szeroko rozprzestrzeniony. Rodzime obszary jego występowania to Europa, duża część Azji, Afryka Północna. Rozprzestrzenił się także na Azorach i gdzieniegdzie poza obszarem swojego rodzimego występowania. W wielu krajach jest uprawiany. W Polsce występuje pospolicie na całym niżu i w niższych partiach gór.